“Bí kíp” lắng nghe và trò chuyện cùng trẻ 3-6 tuổi

Khi được 3-6 tuổi, trẻ sẽ trò chuyện và đặt rất nhiều câu hỏi, lý do là:

• Trẻ cần luyện tập các kỹ năng ngôn ngữ.
• Thế giới xung quanh có nhiều thứ hấp dẫn trẻ.
• Trẻ muốn học hỏi qua việc trò chuyện với người lớn. 

Giờ đây, trẻ đã sử dụng từ ngữ thành thạo hơn, hiểu và biết cách kiểm soát các cảm xúc của mình. Do đó, thay vì nổi nóng và làm ầm ỹ, trẻ có thể biết nói với bố mẹ rằng mình đang tức giận. 

Ngoài ra, trẻ cũng nói chuyện được dài hơn, do có thể giữ tập trung được lâu hơn. Bố mẹ cũng đừng ngạc nhiên khi thấy trẻ kể đi kể lại một câu chuyện nhé, vì việc này giúp trẻ hiểu hơn về những điều đang diễn ra xung quanh mình đó! (Tham khảo thêm Quá trình phát triển kỹ năng giao tiếp của trẻ 3-6 tuổi)

Vậy ở giai đoạn này, bố mẹ nên chú ý những điều gì khi lắng nghe và trò chuyện cùng trẻ?

Lắng nghe

Khi bố mẹ lắng nghe trẻ, trẻ sẽ hiểu rằng những suy nghĩ và lời nói của mình là quan trọng đối với bố mẹ. Việc này rất tốt cho sự phát triển kỹ năng giao tiếp của trẻ, cũng như cho mối quan hệ giữa bố mẹ với trẻ nữa.

Dưới đây là những gì bố mẹ có thể làm để thể hiện rằng mình lắng nghe con: 

• Ngừng những việc mình đang làm để hoàn toàn chú ý đến trẻ, vào bất kỳ khi nào có thể.
• Cúi người hoặc ngồi xuống ngang tầm với trẻ và nhìn vào mắt trẻ khi trò chuyện.
• Chú ý tới ngôn ngữ cơ thể của trẻ để có phản ứng phù hợp. Ví dụ, trẻ nhún nhảy do hào hứng thì bố mẹ cũng nên tỏ ra hào hứng theo.
• Khi trẻ kể cho bố mẹ điều gì đó, hãy tóm tắt lại để xem liệu bố mẹ đã hiểu đúng những gì trẻ nói chưa.
• Dùng các cụm từ để thể hiện rằng bố mẹ đang hứng thú với câu chuyện của trẻ (“Thật hả?”, “Rồi sao nữa?”...).
• Gật đầu, cười và thể hiện thái độ yêu thương khi trẻ đang nói.
• Cố gắng nghe cho đến khi trẻ kể xong câu chuyện.

Ở giai đoạn này, trẻ rất thích trò chuyện và kể chuyện. Do đó, nếu bố mẹ chưa thể nghe ngay hoặc cần dừng lại vì câu chuyện quá dài, hãy nói cho trẻ biết. Ví dụ: “Mình sắp phải đi học rồi, con muốn kể nốt câu chuyện này thật nhanh, hay là chiều về con kể tiếp?”. Và nếu đã hẹn trẻ đến lúc khác trò chuyện tiếp thì bố mẹ nhớ giữ đúng lời nhé.

Trò chuyện

Đôi khi, trẻ vẫn chưa thể hiểu hết được những gì bố mẹ nói. Bố mẹ có thể tham khảo một vài “mẹo” dưới đây để giao tiếp rõ ràng và phù hợp với trẻ 3-6 tuổi: 

• Nói chính xác những gì bố mẹ định nói, vì trẻ chưa hiểu được những lời nói đùa, bóng gió hay phóng đại. 
• Thể hiện nét mặt và cử chỉ phù hợp với những gì bố mẹ đang nói. Ví dụ, khi nói lời yêu thương thì bố mẹ nên cười và nhìn vào mắt trẻ. 
• Nếu trẻ chưa hiểu, bố mẹ nên diễn đạt lại câu nói theo một vài cách khác. Ví dụ: “Con ngoắc balo lên móc nhé” và “Con cầm balo lên rồi treo nó lên móc nhé”.
• Giải thích về những điều mà bố mẹ đang đề cập đến, để trẻ hiểu cách trả lời cho câu hỏi “tại sao”. Ví dụ: “Mình phải đi bộ trên vỉa hè, vì nếu đi dưới lòng đường sẽ dễ bị va vào xe cộ”. 
• Khuyến khích trẻ chờ đến lượt mình khi nói chuyện. Việc này giúp phát triển kỹ năng giao tiếp và lắng nghe của trẻ. 
• Khen ngợi trẻ thật nhiều.

Ngoài ra, bố mẹ nên dành thời gian để trả lời các câu hỏi của trẻ một cách nghiêm túc. Việc này sẽ khuyến khích trẻ hỏi nhiều hơn, mở rộng kiến thức về thế giới xung quanh. Nếu bố mẹ chưa có câu trả lời, hãy cùng trẻ bàn luận. Ví dụ: “Câu hỏi hay đó, để xem hai bố con mình có thể tìm ra câu trả lời không nào. Mình nên hỏi ai được nhỉ, hay lên mạng tìm, hoặc là hôm nào bố con mình ra thư viện tìm sách nhé?”.