Nguyên nhân và dấu hiệu cho thấy trẻ chậm biết đi

Tập đi là mốc phát triển quan trọng đối với trẻ nhỏ. Khi thấy trẻ chậm biết đi hơn so với các bạn đồng trang lứa, nhiều bậc bố mẹ có thể sẽ cảm thấy lo lắng và không biết liệu con mình có mắc phải chứng bệnh gì nghiêm trọng không hay đặt ra các câu hỏi như: "Trẻ chậm biết đi phải làm sao?", "Trẻ chậm biết đi nên làm gì?", "Trẻ chậm biết đi có ảnh hưởng gì không?".

Bố mẹ hãy tìm hiểu về hiện tượng trẻ chậm biết đi trong bài viết này của ODP nhé!

Quá trình phát triển kỹ năng vận động của trẻ 

Trong quá trình phát triển kỹ năng vận động, trẻ sẽ trải qua các cột mốc như sau:

• 1 tháng: Trẻ biết xoay đầu.
• 2 tháng: Có thể ngẩng đầu lên và có thể duỗi 2 chân thoải mái khi đi ngủ.
• 3 tháng: Khi nằm sấp có thể chống tay và lật ngược người, có thể điều khiển cổ giỏi hơn và tay cầm được đồ vật để đưa lên miệng khám phá.
• 4-5 tháng: Biết trườn người về phía trước, có thể chống khuỷu tay lên hoặc tự lăn ngửa lại khi nằm sấp, biến nhún chân khi được bố mẹ cho hai bàn chân lên bề mặt phẳng và cứng.
• 6 tháng: Bắt đầu tập ngồi khi được trợ giúp, có thể lăn người theo cả hai hướng để nằm sấp hoặc ngửa. 
• 7-9 tháng: Biết trườn, bò, có thể tự ngồi vững mà không cần sự trợ giúp, khi vịn tay vào đâu đó thì có thể tự đứng và đi vài bước.
• 10-12 tháng: Bắt đầu tự đứng, tự ngồi và thay đổi tư thế mà không cần sự giúp đỡ từ người lớn. Có thể chập chững tự mình đi những bước đầu tiên. 
• 12-18 tháng: Bắt đầu biết chạy, đi lùi, có thể tự vịn tay hoặc cần sự giúp đỡ từ người lớn để đi lên cầu thang.
• 24 tháng: Có thể tự mình lên xuống cầu thang, biết đá bóng, kiễng chân và tự trèo lên xuống khỏi đồ nội thất trong nhà như giường, ghế…
• 36 tháng: Chạy nhảy thành thạo, có thể đi cầu thang theo kiểu chân nọ nối chân kia như người lớn, biết nhảy lò cò, nhảy bật cao bằng hai chân. 

Dấu hiệu cho thấy trẻ chậm biết đi

Để có thể biết đi, trẻ cần phải có: bộ xương đủ cứng, hệ thống thần kinh và não bộ, các cơ bắp trên cơ thể phát triển bình thường. 

Trong quá trình tập đi, trẻ cần trải qua những cột mốc quan trọng về kỹ năng vận động kể trên. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, thể chất của mỗi trẻ mà thời gian tập đi có thể dao động từ tháng thứ 10 đến tháng thứ 18. 

Câu hỏi: “Trẻ chậm nhất mấy tháng biết đi?” là thắc mắc chung của khá nhiều bậc bố mẹ đang nuôi con nhỏ. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ khi qua 18 tháng tuổi mà vẫn chưa thể đi được thì được coi là chậm biết đi. 

>>> Tham khảo thêm: Những cột mốc phát triển vận động thô của trẻ từ 1 đến 3 tuổi

Tại sao trẻ chậm biết đi?

Có một số nguyên nhân dẫn tới tình trạng trẻ em chậm biết đi như: 

Trẻ sinh non

Sinh không đủ tháng là nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ chậm biết đi. Lúc này, các cơ quan trong cơ thể trẻ chưa phát triển đầy đủ như trẻ sinh đủ tháng, đặc biệt là hệ vận động. Điều này khiến cơ thể trẻ thường yếu ớt, trẻ khó có thể trụ vững và biết đi sớm như các bạn khác.

Tuy nhiên, không phải trẻ sinh non nào cũng chậm biết đi, vì tình trạng trẻ sinh non chậm biết đi còn phụ thuộc vào mức độ sinh non và số tháng trẻ nằm trong tử cung của mẹ trước khi chào đời. 

Bẩm sinh 

Nếu bố hoặc mẹ có tình trạng chậm biết đi từ khi còn nhỏ thì rất có thể trẻ sinh ra cũng sẽ bị chậm đi. Tình trạng này thường xảy ra do tâm lý sợ ngã đau, nhút nhát, khiến cho thời điểm tập đi của trẻ bị kéo dài. Tuy nhiên, bố mẹ không nên quá lo lắng vì về sau trẻ vẫn có thể đạt được các cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển vận động, chỉ là chậm hơn một chút so với các bạn khác mà thôi. 

Tính cách của trẻ

Mỗi trẻ có một tính cách khác nhau, trẻ có thể năng động hoặc trầm tính. Trên thực tế, có khá nhiều trẻ dù biết đi nhưng không thích vận động mà chỉ thích ngồi một chỗ, tự chơi một mình và không thích giao tiếp hay trò chuyện với người khác. Việc này khiến bố mẹ có thể sẽ hiểu lầm rằng trẻ chậm biết đi hoặc chậm nói. 

Các vấn đề về xương khớp và cơ bắp 

Nếu trẻ chậm trễ trong quá trình phát triển các kỹ năng vận động như đi lại, cầm nắm, kéo hoặc ném đồ vật, thì rất có thể cơ bắp hay cấu trúc cơ thể của trẻ đang gặp một số bệnh lý bất thường, ví dụ như dị tật ở xương, chứng loạn dưỡng cơ, teo cơ bắp chân, suy nhược cơ hoặc các vấn đề về cơ bắp khác, đặc biệt là ở tay và chân.

Những trẻ mắc các chứng bệnh này có đặc điểm là chân tay nhỏ, yếu ớt và không có nhiều vận động phản xạ liên tục, cũng không có nhiều vận động tự phát. Do vậy, trẻ có xu hướng biết đi chậm hơn so với các bạn đồng trang lứa. 

Vấn đề về não bộ (bại não hoặc các chứng rối loạn)

Trẻ có thể bị bại não do gặp phải các vấn đề về não  bộ như rối loạn chức năng não bộ bẩm sinh, rối loạn nhiễm sắc thể (ví dụ như hội chứng Down), viêm não - màng não, động kinh trước thời điểm tập đi hoặc mắc bệnh não úng thủy. Những vấn đề này có thể làm chậm quá trình phát triển não bộ của trẻ, đặc biệt là vùng não vận động (nằm ở vùng thóp kéo ra ở phía trước trán). Đây là trung tâm cao cấp nhất của hệ vận động. Khi vùng này không được phát triển toàn diện, trẻ sẽ bị chậm biết đi, thậm chí là không thể đi được. 

Bệnh lý về nội tạng

Một nguyên nhân khác khiến trẻ chậm biết đi là gặp các bệnh lý về nội tạng, khiến thể lực của trẻ kém đi, từ đó trẻ không thể đạt được những cột mốc quan trọng trong quá trình tập đi. 

Một số bệnh lý nội tạng có thể gây cản trở quá trình tập đi của trẻ bao gồm bệnh tim bẩm sinh, viêm teo gan, xương thủy tinh, teo đường mật bẩm sinh, thông động tĩnh mạch bẩm sinh… Mặc dù những bệnh lý này không trực tiếp tác động tới hệ thần kinh vận động của trẻ, nhưng có thể ảnh hưởng tới sự phát triển của các cơ. Lúc này, trẻ không có đủ thể lực để hoạt động đi lại như người khỏe mạnh. 

Cách bố mẹ chăm sóc trẻ

Đối với những trẻ từng bị bệnh trong khoảng thời gian dài, phải nằm bệnh viện nhiều hoặc phải điều trị bằng nhiều loại thuốc khác nhau, bố mẹ có xu hướng bao bọc trẻ, thường cho trẻ nằm hoặc ngồi một chỗ, khi cần đi lại thì sẽ có người lớn hỗ trợ. Khi bố mẹ can thiệp quá nhiều vào các hoạt động mà đáng lẽ ra trẻ nên bắt đầu tự làm, thì trẻ sẽ bị mất đi cơ hội luyện tập và phát triển các kỹ năng vận động. Trẻ không được tập đi nhiều, từ đó sẽ chậm biết đi hơn so với các trẻ khác. 

Trẻ thừa cân

Thừa cân cũng có thể là nguyên nhân dẫn tới tình trạng trẻ chậm biết đi. Đó là vì trọng lượng cơ thể của trẻ có thể quá lớn khiến cơ chân của con yếu. Lúc này, trẻ gặp khó khăn khi di chuyển cơ thể, đặc biệt là lúc tập đi. 

Trẻ suy dinh dưỡng

Nếu bị suy dinh dưỡng, chân tay yếu, cơ thể còi cọc và thiếu các dưỡng chất như vitamin D và canxi, trẻ cũng có thể bị chậm đi hơn so với các bạn khác. Khi không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng, xương và cơ yếu, chậm phát triển thì trẻ sẽ không đủ sức đứng dậy đi lại, từ đó dẫn tới chậm biết đi. 

Tùy từng nguyên nhân, bố mẹ sẽ có các phương pháp hỗ trợ trẻ phù hợp để con có thể theo kịp tiến độ phát triển bình thường như những trẻ khác. Đặc biệt, bố mẹ nên theo dõi sát sao quá trình phát triển kỹ năng vận động của trẻ. Nếu sau thời gian quá dài mà không thấy tiến triển gì ở trẻ, bố mẹ nên liên hệ với bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời nếu có điều gì bất thường.

ODPHUB hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bố mẹ những thông tin hữu ích về tình trạng trẻ chậm biết đi.