Thóp của trẻ sơ sinh: Bộ phận nhạy cảm mà bố mẹ cần tìm hiểu kỹ

Khi trẻ vừa mới chào đời, hệ thống và cấu trúc xương của trẻ vẫn chưa hoàn thiện được như người lớn. Trong khoảng thời gian từ khi bé mới sinh đến khi bé đạt 18 tháng tuổi, nếu thử sờ lên đầu bé, mẹ có thể thấy có một phần da rất mềm ở phía trên trán, đó gọi là là thóp của trẻ sơ sinh. Mặc dù thóp chỉ chiếm một phần diện tích rất nhỏ trên hộp sọ của bé nhưng nó lại đóng vai trò khá quan trọng, góp phần phản ánh được tình trạng sức khỏe của trẻ.

Để tìm hiểu chi tiết hơn về thóp của trẻ sơ sinh, bố mẹ hãy tham khảo những thông tin trong bài viết dưới đây của ODPHUB nhé!

Cấu trúc và chức năng của thóp trẻ sơ sinh

Thóp của trẻ sơ sinh còn được gọi là cửa đỉnh đầu, do phần xương của đỉnh sọ chưa hoàn thiện nên chưa khép kín lại hoàn toàn. Thóp của trẻ sơ sinh được chia thành 2 phần: thóp trước và thóp sau. Thóp trước là khe hở ở giữa xương đỉnh đầu và xương trán, có hình dạng giống hình thoi. Còn thóp sau là khe hở nằm giữa giữa xương đỉnh đầu và xương chẩm, có hình tam giác.

Thóp của trẻ sơ sinh có cấu trúc kiểu màng sợi giúp gắn kết xương đỉnh đầu lại với nhau. Thóp cũng là đường nối giữa các xương hộp sọ và có tính đàn hồi cao. Nhờ có thóp mà đầu bé có thể thay đổi linh hoạt kích thước và hình dạng để thích nghi phù hợp với đường âm đạo hẹp của mẹ, do đó bé có thể ra đời thuận lợi hơn, không bị đau đớn hay ảnh hưởng tới não. Khi bé vừa lọt lòng, thóp còn đóng vai trò như lớp đệm bảo vệ bộ não của trẻ khỏi những chấn thương nếu bị ngã.

>>>Tham khảo thêm: 

• 5 “bí mật” về cấu trúc não bộ của trẻ

• Những cột mốc phát triển não bộ của bé 0-6 tháng tuổi

• Những cột mốc phát triển não bộ của bé từ 6-12 tháng tuổi

Khi nào thóp trẻ sơ sinh đầy lên?

Đặc điểm của thóp trước là sự thay đổi liên tục. Ngày đầu sau khi bé mới sinh, phần thóp này có thể có kích thước từ 0,6cm đến 3,6cm, kích thước trung bình là khoảng 2,1cm. Trẻ sinh non và sinh đủ tháng thì thóp của trẻ đều có đặc điểm tương tự nhau.

Sau khi bé sinh ra, thường thóp sau sẽ khép lại còn hở rất nhỏ hoặc chỉ nhỏ bằng đầu móng tay. Thóp của trẻ sơ sinh cũng sẽ đóng rất sớm. Hầu hết các trẻ khi bước sang tháng tuổi thứ 4 thì thóp của trẻ đã khép kín, lúc này bố mẹ sẽ không sờ thấy thóp nữa. Trung bình khoảng 14 tháng là quãng thời gian để thóp đóng lại hoàn toàn.

Bình thường sau khi sinh 3 tháng thì thóp đằng trước có tỉ lệ đóng là 1%. Khi bé được 12 tháng thì tỉ lệ đóng thóp là 38,8%. Và 96% các bé đều có thóp khép kín hoàn toàn khi được 24 tháng tuổi.

Trong trường hợp bé lớn hơn 2 tuổi nhưng thóp phía trước vẫn chưa đóng lại hoàn toàn thì bố mẹ nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra, khám thóp trẻ sơ sinh cũng như có được đánh giá cụ thể về tình trạng của bé.

Thóp đóng sớm hoặc quá muộn có phải là điều bất thường hay không?

Thóp của trẻ đóng quá muộn hay quá sớm đều có thể là biểu hiện của bệnh lý. Khi các bác sĩ Nhi khoa khám bệnh, trước khi hỏi về triệu chứng bệnh của trẻ thì bác sĩ thường sờ vào thóp của trẻ trước để nắm được sơ bộ tình hình phát triển chung và sức khỏe của bé.

Thóp của trẻ sơ sinh được ví như cửa sổ, giúp cho các bác sĩ có thể xác định được bệnh tật của trẻ. Nếu thóp của trẻ sơ sinh khép lại sớm thì có thể não bé hoặc xương đầu bé cốp hóa quá sớm do thóp và xương khép lại sớm đã hạn chế sự phát triển của đại não. Điều này có thể ảnh hưởng tới trí tuệ của trẻ.

Các chuyên gia cho rằng, thóp đóng lại quá sớm thường do bẩm sinh hoặc do khi mang thai, sản phụ thường xuyên chiếu tia X-quang. Hoặc cũng có thể do bị viêm não khiến đại não ngừng phát triển, làm cho thóp đóng lại sớm hơn bình thường.

Thóp trẻ sơ sinh đóng sớm có thể là do nhiều nguyên nhân như: yếu tố bẩm sinh, mẹ bầu bị phơi nhiễm tia X-quang trong một khoảng thời gian dài, hoặc do não hoặc xương đầu của bé bị cốt hóa sớm, hậu quả của việc này khiến cho thóp và xương khép lại sớm dẫn đến hạn chế sự phát triển đại não và ảnh hưởng tới trí tuệ của trẻ.

Thóp trẻ sơ sinh đóng muộn cho thấy khả năng xương chậm cốt hóa, do tuyến giáp hoạt động kém, trẻ bị còi xương hoặc suy dinh dưỡng, hoặc thậm chí là do não phình to bất thường.

Nếu sờ vào thóp của trẻ sơ sinh thì có gây nguy hiểm cho trẻ không?

Khi chăm sóc bé sơ sinh, nhiều bố mẹ cảm thấy lúng túng và lo lắng nếu chạm vào các bộ phận mong manh nhạy cảm của bé. Thế nhưng bố mẹ có thể hoàn toàn yên tâm rằng, nếu bố mẹ chạm vào thóp của bé một cách nhẹ nhàng, như khi mát xa, gội đầu cho bé thì hành vi tiếp xúc này hoàn toàn không gây nguy hại gì cho trẻ.

Bởi vì thóp của trẻ sơ sinh là những sợi màng dày liên kết với nhau, thế nên bố mẹ sẽ không thể làm bé bị thương nếu chỉ chạm nhẹ vào thóp của trẻ.

Nhận biết tình trạng sức khỏe qua thóp của trẻ sơ sinh như thế nào?

Dân gian quan niệm rằng, trẻ đầu to - thóp rộng là dấu hiệu của sự thông minh. Nhưng thực tế theo y học thì đó lại là dấu hiệu cho thấy sự nguy hiểm và bố mẹ cần hết sức cảnh giác trước hiện tượng này.

Bố mẹ cần thường xuyên sờ lên đầu bé để kiểm tra xem tình trạng thóp của bé như thế nào, từ đó theo dõi tình hình phát triển của con trong năm đầu đời. Sau đây là một số biểu hiện của thóp:

• Một em bé phát triển bình thường và khỏe mạnh cần có thóp bằng phẳng, nhẹ nhàng phập phồng theo nhịp đập của mạch. Khi sờ vào phần thóp, bố mẹ sẽ cảm thấy màng thóp mềm, còn phía dưới trống rỗng. 
• Nếu bố mẹ thấy thóp trước đầy đặn, hoặc thóp trẻ sơ sinh phồng lên thì đó là dấu hiệu cho thấy áp suất trong não bé đang tăng cao. Hiện tượng này được gọi là “tăng áp lực nội sọ”, nó cũng là biểu hiện của một số bệnh nguy hiểm như huyết áp, não úng thủy, viêm màng não,…
• Nếu thóp trẻ sơ sinh bị lõm thì rất có thể bé đang ở trong tình trạng bị mất nước do tiêu chảy, nôn trớ, suy dinh dưỡng nặng,…

Có một điều bố mẹ cần lưu ý, đó là khi khóc thì thóp của trẻ cũng nhô lên. Vì thế để kiểm tra thóp của trẻ sơ sinh chính xác nhất thì bố mẹ nên kiểm tra khi bé đang ở trong trạng thái bình thường. Khi sờ nắn, bố mẹ cần nhẹ nhàng hết sức có thể để không khiến bé cảm thấy sợ hãi nhé!

Nếu thấy thóp của bé có biểu hiện bất thường thì bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đi khám để bác sĩ kiểm tra và đưa ra chẩn đoán chính xác nhất.

Bên cạnh việc kiểm tra thóp của trẻ sơ sinh, bố mẹ cần quan sát thêm các biểu hiện bên ngoài cũng như kích thước vòng đầu của bé để có thể đưa ra những kết luận chính xác và tổng quan nhất về sức khỏe của bé trong năm đầu đời.

Chăm sóc thóp của trẻ sơ sinh như thế nào cho đúng?

Khi thời tiết trở lạnh, nhiều bố mẹ thường đội mũ để bảo vệ và che thóp trẻ sơ sinh trong vài ngày đầu sau khi sinh. Các bác sĩ cho rằng đây là việc nên làm để giữ thân nhiệt ổn định cho bé.

Và để có thể chăm sóc và bảo vệ thóp cho trẻ sơ sinh tốt nhất, bố mẹ nên:

• Giữ ấm cho trẻ.
• Đưa trẻ tới khám bác sĩ để bổ sung canxi và vitamin D khi cần thiết.
• Cho trẻ tắm nắng thường xuyên để tránh bị còi xương. Bố mẹ hãy chú ý rằng không nên cho trẻ tắm nắng trong khoảng thời gian từ 10h đến 14h vì có thể gây hại đến làn da mỏng manh của trẻ.
• Không nên cho trẻ ăn dặm quá sớm trước 6 tháng tuổi. Khi trẻ bắt đầu quá trình ăn dặm, mẹ cần cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết để trẻ phát triển tốt.
• Không được để vật nhọn tiếp xúc với thóp của trẻ.

Thóp của trẻ sơ sinh là một bộ phận rất nhạy cảm mà bố mẹ cần chăm sóc cẩn thận. Nếu nhận thấy thóp của trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào thì bố mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đi khám bác sĩ.