Hội chứng khủng hoảng xa cách và những điều bố mẹ cần biết

Vào giai đoạn 1 tuổi, nhiều bé mắc hội chứng khủng hoảng xa cách - tức là trở nên lo lắng, sợ hãi, khó chịu khi bố mẹ rời xa, để bé ở lại với một người khác. Bố mẹ nên hiểu những gì bé đang phải trải qua và chuẩn bị sẵn một vài chiến thuật để cả bố mẹ lẫn bé đều vượt qua “chướng ngại vật” này.

Khủng hoảng xa cách là chuyện… bình thường!

Với bé dưới 6 tháng tuổi, chỉ cần được đáp ứng các nhu cầu thì bé sẽ dễ dàng làm quen và thích nghi với người khác.

Nhưng khi được 4-7 tháng tuổi, bé dần nắm được khái niệm “hằng định đối tượng” và hiểu rằng, nếu không nhìn thấy bố hoặc mẹ thì có nghĩa là họ đã đi khỏi. Tuy nhiên, bé chưa hiểu được khái niệm về thời gian, nên không biết khi nào bố mẹ sẽ về. Từ đó, bé cảm thấy lo lắng. Dù mẹ ở trong bếp, ở phòng ngủ bên cạnh hay ở công ty thì đối với bé cũng giống nhau hết, và bé sẽ luôn khóc khi không ở gần mẹ.

Ở giai đoạn 8-12 tháng tuổi, bé độc lập hơn nhưng lại thấy bất an hơn khi bị tách ra khỏi bố mẹ. Đây chính là lúc khủng hoảng xa cách phát triển. Khi ấy, bé có thể lo lắng khi bố mẹ rời khỏi và phản ứng bằng cách khóc, bám lấy bố mẹ và không cho người khác lại gần.

Thời điểm diễn ra hội chứng khủng hoảng xa cách có thể rất khác nhau. Nhiều bé mắc hội chứng này muộn hơn, vào khoảng 18 tháng đến 2 tuổi rưỡi. Cũng có bé không trải qua hội chứng đó. Đôi khi, một vài thay đổi trong cuộc sống có thể dẫn đến khủng hoảng xa cách, ví dụ như bé gặp người trông mới, có anh/chị/em mới, mới chuyển nhà hay thấy gia đình có căng thẳng.

Khủng hoảng xa cách có kéo dài không?

Thời gian của hội chứng này phụ thuộc vào bản thân bé và cách bố mẹ phản ứng. Đôi khi, nó có thể kéo dài từ khi sơ sinh đến tận lúc bé học tiểu học. 

Còn nếu tình trạng khủng hoảng xa cách đột nhiên xuất hiện ở trẻ lớn, thì lý do có thể liên quan đến những vấn đề khác như bị trẻ bị bắt nạt hay bạo hành.

Bố mẹ sẽ vừa vui, vừa buồn, vừa mệt!

Trước hội chứng khủng hoảng xa cách, bố mẹ có thể thấy mừng vì bé biết tỏ ra yêu thương và gắn bó với mình, nhưng cũng có thể thấy có lỗi vì không ở bên bé, hoặc hơi mệt mỏi do bé đòi hỏi bố mẹ luôn chú ý.

Việc bé bám bố mẹ thực ra là một dấu hiệu tốt, cho thấy bé bắt đầu gắn bó với bố mẹ. Dần dần, bé cũng sẽ nhận thức được rằng, bố mẹ rời đi rồi sẽ về. Đây cũng là một cơ hội cho bé phát triển các kỹ năng đối diện với thực tại và độc lập hơn.

Các cách để giảm nhẹ khủng hoảng xa cách

Chỉ một chút lưu ý là bố mẹ có thể giúp con giảm bớt những cảm xúc tiêu cực của hội chứng khủng hoảng xa cách.

• Tính toán thời điểm 
• Cố gắng đừng để bé lại với một người không quá thân thiết khi bé được khoảng 8-12 tháng tuổi, bởi đây là giai đoạn khủng hoảng xa cách dễ xuất hiện nhất
• Không rời đi khi bé đang mệt, đói hoặc khó chịu 
• Luyện tập
• Giới thiệu người mới, địa điểm mới thật từ từ. Nếu bố mẹ định nhờ ai đến trông bé, hãy để người đó đến nhà trước để bé làm quen khi bố mẹ vẫn đang ở nhà
• Nếu bé sắp đi nhà trẻ, hãy đưa bé đến đó một vài lần trước khi chính thức bắt đầu
• Kiên nhẫn và kiên định
• Tạo ra thói quen tạm biệt bằng cách chào bé bằng những lời thương yêu
• Kiên nhẫn và tỏ ra tin tưởng bé, khẳng định rằng bố mẹ sẽ về, và dùng những khái niệm đơn giản (như: “sau giờ ăn trưa”) để giải thích rõ khi nào thì bố mẹ về
• Một khi đã nói tạm biệt thì hãy đi dứt khoát
• Giữ lời hứa: Bố mẹ cần về đúng thời gian đã hứa với bé. Đây chính là cách để bé xây dựng lòng tin với bố mẹ, và tin rằng mình có thể vượt qua khoảng thời gian không có bố mẹ ở bên

Hội chứng khủng hoảng xa cách là tạm thời thôi!

Giai đoạn này rồi sẽ qua. Nhưng nếu nó vẫn tiếp tục xảy ra khi bé lên mẫu giáo hoặc hơn nữa, đồng thời ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày, thì bố mẹ cần hỏi ý kiến bác sĩ, nhất là khi con có những dấu hiệu sau: 

• Rất hoảng sợ ( buồn nôn, nôn, khó thở) hay hoảng loạn khi bố hoặc mẹ rời đi
• Gặp ác mộng liên quan đến việc tách rời khỏi bố mẹ
• Sợ ngủ một mình (dù nhiều trẻ bình thường cũng có thể sợ như vậy)
• Lo sợ quá mức về việc bị lạc, bị bắt cóc hay đi đến những nơi không có bố mẹ

ODPHUB mong rằng hội chứng khủng hoảng xa cách sẽ sớm qua đi để trẻ có thêm cơ hội tiếp xúc và tự do khám phá thế giới nhiều hơn!

Nguồn tham khảo: Kid Health